Νίκος Λύτρας (1883-1927) – Χτίζοντας με το χρώμα και το φως
Εγκαινιάσθηκε χθες από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια, παρουσία του υπουργού Πολιτισμού κ. Μιχάλη Λιάπη, η μεγάλη αναδρομική έκθεση «Νίκος Λύτρας (1883-1927) – Χτίζοντας με το χρώμα και το φως» η οποία διοργανώθηκε από την Εθνική Πινακοθήκη με την αποκλειστική χορηγία της Διεύθυνσης Private Banking της Eurobank.
Η έκθεση την οποία επιμελήθηκε η κα Αφροδίτη Κούρια Δόκτωρ Ιστορίας της Τέχνης, θα διαρκέσει έως τις 2 Ιουνίου 2008.
Στο χαιρετισμό του ο υπουργός Πολιτισμού κ. Μιχάλης Λιάπης τόνισε: «Η καλλιτεχνική πορεία του Λύτρα, αλλά και η διδαχή του στιγμάτισε τον εικαστικό χώρο. Και η Πολιτεία έχει ηθική υποχρέωση να τιμά τους γνήσιους εκπροσώπους του ελληνικού πνεύματος. Καθήκον της όμως είναι να στηρίζει και ενθαρρύνει κάθε πρωτοβουλία που συμβάλλει στην διάδοση και προβολή του ελληνικού πολιτισμού. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο πολιτισμός μας χρειάζεται όλους. Η προσφορά του ιδιωτικού τομέα μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην προσπάθεια της Πολιτείας. Στο πλαίσιο μιας εθνικής υποχρέωσης που έχουμε όλοι στον τόπο, στην πολιτιστική μας κληρονομιά, στην ιστορία αλλά και τους επιγόνους μας. Συγχαίρω λοιπόν θερμά την Εθνική Πινακοθήκη, τους οργανωτές της έκθεσης, και εκφράζω θερμές ευχαριστίες στη EUROBANK Private Banking για τη σταθερή υποστήριξη της Εθνικής Πινακοθήκης».
Κατά την ομιλία του ο Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank κ. Νικόλαος Νανόπουλος, τόνισε: «Για το Private Banking της Eurobank η χορηγική υποστήριξη της έκθεσης αυτής ήταν ταυτόχρονα μια ελκυστική πρόκληση, όσο και μια ξεχωριστή ευκαιρία. Και αυτό γιατί μας επέτρεψε να εμπλουτίσουμε με μια ακόμη πρωτοβουλία υψηλών απαιτήσεων και ευρύτερης αποδοχής το χορηγικό πρόγραμμα και την πολιτική κοινωνικής προσφοράς του Ομίλου μας. Ένα πρόγραμμα που είναι εστιασμένο στους τομείς του Πολιτισμού, της Παιδείας, του Αθλητισμού και του Περιβάλλοντος, τομείς όπου εκφράζονται οι πιο ζωτικές και δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας μας. Μέσα από την έκθεση που εγκαινιάζεται σήμερα, το σύγχρονο κοινό έχει μια μοναδική ευκαιρία να ξαναγνωρίσει με τον πλέον ολοκληρωμένο τρόπο, και για πρώτη φορά από το 1929, έναν κορυφαίο έλληνα δημιουργό, τον Νίκο Λύτρα. Ο Νίκος Λύτρας με το ανήσυχο, εκρηκτικό όσο και πρωτοποριακό του πνεύμα, το δυναμισμό και τις τολμηρές καλλιτεχνικές του αναζητήσεις, έβαλε μια φωτεινή σφραγίδα στην εικαστική δημιουργία του 20ού αιώνα».
Παρουσιάζοντας το έργο και την προσωπικότητα του Νικόλαου Λύτρα, η διευθύντιρια τη Εθνικής Πινακοθήκης κ. Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα ανέφερε μεταξύ άλλων: «Η ζωγραφική του Νίκου Λύτρα αποκαλύπτει μια ιδιοσυγκρασία εκρηκτική, γεμάτη φλόγα, οίστρο, ζωϊκή ευφορία. Στοιχεία που μεταδίδονται στους πίνακες και στις εικόνες που δημιουργεί και που οδήγησαν μερικούς μελετητές να κατατάξουν την τέχνη του στον εξπρεσιονισμό. Η ζωγραφική του Νίκου Λύτρα, ωστόσο, δεν μπορεί να στεγαστεί εύκολα κάτω από τίτλους, τάσεις και σχολές. Η παστόζικη, έμφορτη με καθαρό χρώμα πινελιά του, «βίαιη», ταχύτατη και χειρονομιακή θα μπορούσε να δικαιολογήσει τον τίτλο του εξπρεσιονιστή.
Ο Νίκος Λύτρας είναι μια άκρως ενδιαφέρουσα περίπτωση καλλιτέχνη από πολλές απόψεις τόσο στο καθαρά μορφοπλαστικό όσο και στο εικονογραφικό επίπεδο –όπως καταδεικνύει η διεξοδική μελέτη του έργου του– με φόντο τον ευρύ ορίζοντα του ευρωπαϊκού μοντερνισμού στις ποικίλες παραμέτρους του. Η μονογραφία αυτή, που φέρνει στο φως πολλά άγνωστα έργα του ζωγράφου, που παρακολουθεί τον δημιουργό από τις πρώτες δοκιμές στο εργαστήρι του και που «ανασυστήνει» κατά κάποιο τρόπο τη μεγάλη μεταθανάτια έκθεσή του στο Ζάππειο το 1929, επιχειρεί να χαρτογραφήσει την εικαστική διαδρομή αλλά και την πολυεδρική ταυτότητα αυτού του κορυφαίου έλληνα καλλιτέχνη, του οποίου το έργο δεν έχει μελετηθεί επαρκώς, και πάντως όχι υπό το πρίσμα μιας συνθετικής θεώρησης, που θα αναδείκνυε ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά της τέχνης καθώς και της προσωπικότητάς του2. Θα πρέπει βέβαια να επισημανθεί εδώ το γεγονός ότι σημαντικοί τομείς της δημιουργίας του, όπως οι προσωπογραφίες και τα σχέδια, σε μεγάλο βαθμό παρέμεναν άγνωστοι. Ο Νίκος Λϋτρας παρέμεινε ένας αυθεντικός ζωγράφος του βλέμματος, ο γνησιότερος ίσως εκπρόσωπος του πρώιμου ελληνικού υπαιθρισμού. Η ζωγραφική του αντιστέκεται στην αφήγηση, στην αλληγορία, στο συμβολισμό, στη φιλολογία. Αυτός ο ήσυχος, στοχαστικός και λιγομίλητος άνθρωπος, όπως τον περιγράφουν οι σύγχρονοί του, υπήρξε ένας αυθεντικός επαναστάτης που ανανέωσε τη ζωγραφική του τόπου μας και άφησε πίσω του μια πλούσια συγκομιδή από έργα γεμάτα ζωτικότητα και αλήθεια που μπορούν να συναγωνιστούν επάξια τα μεγάλα αριστουργήματα του πρώιμου ευρωπαϊκού μοντερνισμού.Το εξαιρετικό αυτό αφιέρωμα σε έναν από τους μεγαλύτερους έλληνες μοντερνιστές ζωγράφους δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την υποστήριξη της EUROBANK, Private Banking χορηγού της Εθνικής Πινακοθήκης σε μερικές από τις πιο σημαντικές διοργανώσεις της».
Αποκλειστικός χορηγός της έκθεσης είναι η Διεύθυνση Private Banking της Eurobank, που ύποστηρίζει χορηγικά απότο 2003 τη διοργάνωση μιας σειράς αναδρομικών εκθέσεων στην Εθνική Πινακοθήκη. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, έχουν διοργανωθεί με μεγάλη επιτυχία: Το 2004 δύο εκθέσεις, «Υπό το φως του Απόλλλωνα – Ιταλική Αναγέννηση και Ελλάδα» και η έκθεση του Αλέκου Φασιανού «Μυθολογίες του Καθημερινού». Το 2005 οργανώθηκε η σημαντική αναδρομική έκθεση του μεγάλου μας ζωγράφου Γεωργίου Ιακωβίδη και το 2006 η έκθεση «Παρίσι – Αθήνα 1863 – 1940» Επίσης η Διεύθυνση Private Banking υποστρήριξε χορηγικά την έκθεση του Παναγιώτη Τέτση με θέμα «Θάλαττα» η οποία πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Γουλανδρή στην Ανδρο, τον Ιούνιο του 2006.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν επίσης ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Γιώργος Βουλγαράκης, η τέως πρόεδρος της Βουλής κ. Αννα Ψαρούδα Μπενάκη, επιχειρηματίες, καλλιτέχνες και πλήθος κόσμου.
Φ. 0927
Εγκαίνια Έκθεσης «Νίκος Λύτρας - Χτίζοντας με το χρώμα και το φως» στην Εθνική Πινακοθήκη. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank EFG κ. Νικόλαος Νανόπουλος υποδέχεται τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια. Διακρίνονται ο υπουργός Πολιτισμού κ. Μιχάλης Λιάπης και η Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης κα Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα.
Φ. 0993
Εγκαίνια της Έκθεσης «Νίκος Λύτρας - Χτίζοντας με το χρώμα και το φως» από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια.