«ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΕΠΙΧΕΙΡΩ»

Σκοπός και χαρακτηριστικά της δράσης

Η δράση  «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΕΠΙΧΕΙΡΩ» – Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων Εμπορίου, Υπηρεσιών και Τουρισμού αποτελεί μέρος των πολιτικών μέτρων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που καθορίζει με λεπτομέρεια το σχέδιο δράσης για την επίτευξη συγκεκριμένων ενεργειακών και κλιματικών στόχων έως το 2030. Βασικά στοιχεία για το ΕΣΕΚ είναι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης εφαρμόζοντας τη στρατηγική για την ανακαίνιση του κτιρίου στον οικιακό και τον τριτογενή τομέα, και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και της ανταγωνιστικότητας του βιομηχανικού τομέα.

Το προτεινόμενο πρόγραμμα αποτελεί μέρος προσπάθειας για την εφαρμογή της πράσινης μετάβασης και σχετίζεται με τους στόχους για το κλίμα και το περιβάλλον που ορίζονται στον κανονισμό ΕΕ 2020/852:

• Περιορισμός της κλιματικής αλλαγής.
• Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
• Μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία.

Η εφαρμογή μέτρων ενεργειακής απόδοσης στις επιχειρήσεις μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην επίτευξη των εθνικών στόχων για την εξοικονόμηση ενέργειας.

Ως εκ τούτου είναι σημαντικό να ενισχυθούν οι παρεμβάσεις για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των επιχειρήσεων της χώρας.

Η εξοικονόμηση αναμένεται να προκύψει από:

α) Την ενεργειακή αναβάθμιση της κτιριακής υποδομής με παρεμβάσεις στο κτιριακό κέλυφος, την αναβάθμιση εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, την αναβάθμιση συστημάτων ψύξης/θέρμανσης, την αναβάθμιση ή και ένταξη νέων υλικών και εξοπλισμού για τη μείωση των απωλειών ενέργειας, την αναβάθμιση εξοπλισμού φωτισμού κ.λπ.

β) Με την εγκατάσταση και πιστοποίηση συστημάτων διαχείρισης ενέργειας και διατάξεων αυτοματισμού.

Η δράση εντάσσεται στον πυλώνα «Πράσινη Μετάβαση» του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στην κατηγορία Α.2 Ανακαίνιση και στον τομέα «Επενδύσεις στην Ενεργειακή Απόδοση».

Για κάθε έργο που θα υποβληθεί και θα επιχορηγηθεί στα πλαίσια του προγράμματος, οι ελάχιστοι ενεργειακοί-περιβαλλοντικοί στόχοι είναι οι εξής:

1. Μείωση εκπεμπόμενων ρύπων (CO2) τουλάχιστον κατά 35%.
2. Εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας τουλάχιστον κατά 35%.
3. Αναβάθμιση της ενεργειακής κατηγορίας βάσει ΠΕΑ τουλάχιστον κατά 3 ενεργειακές τάξεις σε σχέση με την υπάρχουσα κατάταξη (ή υποχρεωτικά Β΄ κλάση όταν πρόκειται για ριζική ανακαίνιση), εφόσον πρόκειται για αναβάθμιση κτιριακών υποδομών που εμπίπτουν στις διατάξεις του Ν.4122/2013.

Ο προϋπολογισμός δημόσιας δαπάνης της δράσης ανέρχεται συνολικά στα 200 εκατ. ευρώ:

• 100 εκατ. ευρώ για τους κλάδους Εμπορίου και Υπηρεσιών.
• 100 εκατ. ευρώ για τον κλάδο του Τουρισμού.

Η δράση χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η κατανομή των πόρων θα γίνεται σε επίπεδο περιφέρειας.

Περιοχή εφαρμογής της δράσης είναι όλη η επικράτεια.

Δικαιούχοι του προγράμματος

Ενισχύονται υφιστάμενες μεσαίες, μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, όπως αυτές ορίζονται στη Σύσταση της Επιτροπής 2003/361/ΕΚ.

Επιλέξιμες είναι όλες οι επιχειρήσεις των κλάδων Εμπορίου, Υπηρεσιών και Τουρισμού.

Οι βασικές προϋποθέσεις μεταξύ άλλων είναι να:

• Έχει συσταθεί ως επιχείρηση με επιλέξιμο ΚΑΔ για τη δράση έως 31.12.2020.
• Έχει κλείσει πριν την ημερομηνία ηλεκτρονικής υποβολής της πρότασης χρηματοδότησης τουλάχιστον 2 διαχειριστικές χρήσεις δωδεκάμηνης διάρκειας.
• Επιτυγχάνει τουλάχιστον τον ελάχιστο ενεργειακό στόχο, σύμφωνα με τη σχετική ενότητα.
• Υπάρχει ιδιοκτησία ή παραχώρηση χρήσης ή μίσθωση ή νόμιμη σύσταση επικαρπίας επί του ακινήτου για χρονικό διάστημα 3 ετών μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η περίοδος της εξαετίας υπολογίζεται από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης ένταξης της πρότασης. Η ιδιοκτησία, η μίσθωση, η σύσταση επικαρπίας ή η παραχώρηση χρήσης θα πρέπει να καταδεικνύεται με το αίτημα ένταξης στη δράση.

Επενδύσεις – Επιλέξιμες δαπάνες

1. Δαπάνες για την υλοποίηση των επεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης που εμπίπτουν στον Γενικό Απαλλακτικό Κανονισμό.
2. Λοιπές υποστηρικτικές δαπάνες, δηλαδή δαπάνες απαραίτητες για:

• Τη σύνταξη της αίτησης.
• Την υποβολή της αίτησης.
• Την παρακολούθηση της αίτησης.
• Τον τελικό έλεγχο επίτευξης των ελάχιστων ενεργειακών στόχων που εμπίπτουν στον Κανονισμό De minimis.

Ενδεικτικές επιλέξιμες επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης:

• Επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης κτιριακού κελύφους, όπως θερμομόνωση αδιαφανών δομικών στοιχείων, αντικατάσταση διαφανών δομικών στοιχείων, εγκατάσταση συστημάτων σκίασης.
• Επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης συστήματος εσωτερικού και εξωτερικού φωτισμού, όπως αντικατάσταση φωτιστικών σωμάτων από νέας τεχνολογίας LED, εγκατάσταση αυτοματισμών σύζευξης τεχνητού με φυσικό φωτισμό, εγκατάσταση αυτοματισμών μείωσης κατανάλωσης λόγω απουσίας/παρουσίας χρηστών.
• Επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα θέρμανσης χώρων, όπως αντικατάσταση λεβήτων από αντλίες θερμότητας, ενίσχυση θερμομόνωσης δικτύων διανομής, αντικατάσταση τερματικών μονάδων από νέες ενεργειακά αποδοτικότερες.
• Επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα ψύξης χώρων, όπως αντικατάσταση ψυκτών από νεότερης τεχνολογίας αντλίες θερμότητας ή ψύκτες, ενίσχυση θερμομόνωσης δικτύων διανομής, αντικατάσταση τερματικών μονάδων από νέες ενεργειακά αποδοτικότερες.
• Επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα αερισμού χώρων, όπως αντικατάσταση Κ.Κ.Μ. από νεότερης τεχνολογίας που διαθέτουν ανάκτηση της ενέργειας του απορριπτόμενου αέρα, ενίσχυση θερμομόνωσης δικτύων διανομής, αντικατάσταση ανεμιστήρων μονάδων από νέες ενεργειακά αποδοτικότερες που ελέγχονται από ηλεκτρονικές διατάξεις (inverters).
• Επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα ζεστού νερού χρήσης, όπως αντικατάσταση λεβήτων από αντλίες θερμότητας, ενίσχυση θερμομόνωσης δικτύων διανομής, αντικατάσταση μονάδων αποθήκευσης από νέες ενεργειακά αποδοτικότερες.
• Επεμβάσεις εγκατάστασης συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως ηλιοθερμικά συστήματα, φωτοβολταϊκά συστήματα, συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, μικρές ανεμογεννήτριες και γεωθερμικές Α/Θ συμπεριλαμβανομένων των γεωεναλλακτών.
• Εγκατάσταση συστημάτων αυτοματισμού, ελέγχου και διαχείρισης σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο.
• Συστήματα βελτίωσης ποιότητας ισχύος.

Λοιπές υποστηρικτικές υπηρεσίες:

• Υπηρεσίες Ενεργειακού Ελεγκτή, όπως ορίζεται από τον Ν.4342/2015 και την σχετική Υ.Α. 178679/04.07.2017.
• Υπηρεσίες Ενεργειακού Επιθεωρητή, όπως ορίζεται από το Ν.4122/2013 και τη σχετική Υ.Α. 178581/30.06.2017 για έκδοση Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης (αρχικό και τελικό) για τις περιπτώσεις κτιρίων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ΚΕνΑΚ.
• Ανάπτυξη και πιστοποίηση συστήματος ενεργειακής διαχείρισης σύμφωνα με το πρότυπο ISO 50001.
• Υπηρεσίες συμβούλου παρακολούθησης και διαχείρισης.
• Εκπόνηση μελετών και ερευνών κάθε μορφής που είναι απαραίτητες για την υλοποίηση της έκθεσης αποτελεσμάτων του ενεργειακού ελέγχου σχετικές με τους σκοπούς της δράσης.

Αναλυτικά, οι επιλέξιμες κατηγορίες δαπανών που θα τύχουν επιχορήγησης στο πλαίσιο της παρούσας προδημοσίευσης και οι τυχόν περιορισμοί που θα τις διέπουν θα ορισθούν στην αναλυτική πρόσκληση του προγράμματος.

Μη επιλέξιμες δαπάνες

Από την παροχή ενισχύσεων εξαιρούνται:

• Οι εργασίες συντήρησης.
• Η εγκατάσταση κινητών στοιχείων μη μόνιμου χαρακτήρα (π.χ. κουρτίνες, εσωτερικές περσίδες κ.λπ.).
• Η εγκατάσταση εξοπλισμού που δεν συμβάλλει στην ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου.
• Οι εργοδοτικές εισφορές για κατασκευαστικές εργασίες.
• Οι δαπάνες που αφορούν σε δασμούς και τέλη.

Ποσά χορηγούμενων ενισχύσεων

1. Για τους κλάδους Εμπορίου και Υπηρεσιών ενισχύονται έργα συνολικού προϋπολογισμού ύψους επένδυσης έως 100.000€.
2. Για τον κλάδο του Τουρισμού ενισχύονται έργα συνολικού προϋπολογισμού ύψους επένδυσης από 50.000€ έως 500.000€. Η δυναμικότητα της μονάδας θα πρέπει να είναι έως 100 κλίνες. Στα όρια αυτά δεν περιλαμβάνεται ο ΦΠΑ που δεν είναι επιλέξιμη δαπάνη.

Διάρκεια υλοποίησης πρότασης

Η διάρκεια υλοποίησης κάθε πρότασης δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 18 μήνες από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης ένταξης της πρότασης.

Δαπάνες τουλάχιστον ίσες με το 30% του εκάστοτε εγκεκριμένου επιχορηγούμενου προϋπολογισμού της επένδυσης θα πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί και να έχουν αποτελέσει αντικείμενο αιτήματος επαλήθευσης στους πρώτους 9 μήνες από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης ένταξης.

Σε αντίθετη περίπτωση, θα απομειώνεται ο επιχορηγούμενος προϋπολογισμός κατά το ποσό που υπολείπεται του 30% του επιχορηγούμενου προϋπολογισμού.

Ως ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας δαπανών ορίζεται:

• Για τις δαπάνες που υπάγονται στον Γενικό Απαλλακτικό Κανονισμό, η ημερομηνία ηλεκτρονικής υποβολής της πρότασης στο πρόγραμμα.
• Για τις δαπάνες που υπάγονται στον Κανονισμό De minimis, η ημερομηνία προδημοσίευσης του προγράμματος.

Η ημερομηνία λήξης επιλεξιμότητας των δαπανών των προτάσεων ορίζεται στις 30.06.2025, οπότε και πρέπει να έχει συντελεστεί η ολοκλήρωση των προτάσεων.

Ποσοστά ενίσχυσης επενδυτικών σχεδίων

Τα ποσοστά ενίσχυσης των επενδυτικών σχεδίων για το σύνολο των επιλέξιμων δαπανών των επενδυτικών σχεδίων έχουν ως εξής:

Θα υπάρχει δυνατότητα καταβολής προκαταβολής μέχρι και το 40% της δημόσιας δαπάνης που αναλογεί, έναντι ισόποσης εγγυητικής επιστολής από τραπεζικό ή άλλο δημόσιο χρηματοδοτικό ίδρυμα εγκατεστημένο στην Ελλάδα.

Αξιολόγηση αίτησης

Η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων θα είναι συγκριτική, στο πλαίσιο συνολικής βαθμολογίας που θα προκύπτει με βάση τα κριτήρια: 

• Κ1: Ανηγμένη εξοικονόμηση ετήσιας πρωτογενούς ενέργειας (kWh/m2). 
• Κ2: Ειδική εξοικονόμηση ετήσιας πρωτογενούς ενέργειας (ανηγμένη στις ώρες λειτουργίας).
• Κ3: Αποδοτικότητα επένδυσης – ο λόγος της ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας (kWh/m2) ως προς το κόστος της επένδυσης (σε ανηγμένα μεγέθη). 

Η συνολική βαθμολογία αίτησης επενδυτικού σχεδίου είναι: Κ = ΣΚixβi 

Τα κριτήρια και οι συντελεστές βαρύτητας βi θα περιγράφονται αναλυτικά στην πρόσκληση του προγράμματος. 

Για την ένταξή τους στο πρόγραμμα οι δυνητικοί δικαιούχοι θα πρέπει να υποβάλουν προς αξιολόγηση αίτηση χρηματοδότησης επενδυτικού σχεδίου σύμφωνα με την αναλυτική διαδικασία που θα καθοριστεί στην πρόσκληση του προγράμματος. 

Η αναλυτική προκήρυξη του προγράμματος θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ypen.gov.gr.

Η υποβολή αιτήσεων θα γίνεται υποχρεωτικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος του προγράμματος.