Καθεστώς «Μεγάλες Επενδύσεις» του Αναπτυξιακού Νόμου 4887/2022

Σκοπός και χαρακτηριστικά της δράσης

Η προκήρυξη του καθεστώτος ενισχύσεων «Μεγάλες Επενδύσεις» του αναπτυξιακού νόμου 4887/2022 στοχεύει να ενισχύσει μεγάλα επενδυτικά σχέδια σε κλάδους της οικονομίας, για να επιφέρουν σημαντικά αποτελέσματα στις τοπικές οικονομίες.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του καθεστώτος για το 2025 ανέρχεται σε 150 εκατ. ευρώ, που προέρχονται από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης.

Δικαιούχοι της δράσης

Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να έχουν ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης και να:

1. Αφορούν ενσώματα και άυλα στοιχεία ενεργητικού για:

Δημιουργία νέας εγκατάστασης / μονάδας.
Επέκταση της παραγωγικής ικανότητας υφιστάμενης εγκατάστασης / μονάδας.
Διαφοροποίηση της παραγωγής της υφιστάμενης εγκατάστασης / μονάδας σε προϊόντα που δεν έχουν παραχθεί ποτέ ή υπηρεσίες που δεν έχουν παρασχεθεί από αυτήν. Αρκεί οι ενισχυόμενες δαπάνες να υπερβαίνουν τουλάχιστον κατά 200% τη λογιστική αξία των στοιχείων ενεργητικού που χρησιμοποιούνται εκ νέου, όπως η αξία αυτή έχει καταγραφεί στο φορολογικό έτος που προηγείται της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου.
Θεμελιώδη αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής διαδικασίας υφιστάμενης μονάδας. Για τις μεγάλες επιχειρήσεις απαιτείται επίσης οι ενισχυόμενες επενδυτικές δαπάνες να υπερβαίνουν τις αποσβέσεις των 3 τελευταίων φορολογικών ετών των στοιχείων του ενεργητικού, τα οποία συνδέονται με τη δραστηριότητα που πρόκειται να εκσυγχρονιστεί. Εάν δεν αποτυπώνονται σαφώς οι αποσβέσεις που συνδέονται με τη δραστηριότητα των στοιχείων του ενεργητικού, θεωρείται ότι οι επιχειρήσεις δεν πληρούν τη συγκεκριμένη προϋπόθεση.

2. Υλοποιούνται σε μία περιφερειακή ενότητα.

Οι επενδύσεις για αντικατάσταση εξοπλισμού και η απόκτηση μετοχών άλλης επιχείρησης δεν θεωρούνται μορφή αρχικής επένδυσης.

Τα επενδυτικά σχέδια μπορούν να περιλαμβάνουν και επιπρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες του άρθρου 7 «Επιλέξιμες Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων».

Προϋπολογισμός δράσης

Ο συνολικός προϋπολογισμός της δράσης χρηματοδοτείται από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης. Για το 2025 ανέρχεται σε 150 εκατ. ευρώ:

75 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της φορολογικής απαλλαγής
75 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της επιχορήγησης, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης και της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης

Για την υπαγωγή στο καθεστώς απαιτείται ελάχιστο ύψος του επιλέξιμου κόστους του επενδυτικού σχεδίου στα 15 εκατ. ευρώ.

Περιοχή εφαρμογής

Περιοχή εφαρμογής της δράσης είναι όλη η ελληνική επικράτεια.

Επιλέξιμες δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων

Οι επιλέξιμες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων για τις οποίες χορηγούνται περιφερειακές ενισχύσεις είναι:

1. Επενδυτικές δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενεργητικού για:

Κατασκευή, επέκταση και εκσυγχρονισμό κτιριακών εγκαταστάσεων και ειδικών και βοηθητικών εγκαταστάσεων των κτιρίων.
Κατασκευές για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία.
Διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου.
Έκδοση οικοδομικής άδειας.

Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται και όταν πραγματοποιούνται σε κατασκευές που είχαν ήδη υπαχθεί στις διατάξεις του Ν.1337/1983 (Α' 33) είτε του Ν.4178/2013 (Α' 174) είτε του Ν.4495/2017 (Α' 167), όταν έγινε η υποβολή του αιτήματος υπαγωγής στο καθεστώτος ενίσχυσης.

Η έναρξη καταβολής των ενισχύσεων του άρθρου 20 δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί εάν στο φυσικό αντικείμενο της επένδυσης που έχει εγκριθεί περιλαμβάνονται κατασκευές για τις οποίες δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία ρύθμισης που περιγράφεται.

Επιπλέον, οι δαπάνες αυτές δεν μπορούν να υπερβαίνουν αθροιστικά το 45% του συνόλου των ενισχυόμενων δαπανών περιφερειακού χαρακτήρα.

Αγορά του συνόλου ή μέρους των υφιστάμενων πάγιων στοιχείων ενεργητικού, όπως κτίρια, μηχανήματα και λοιπό εξοπλισμό ή μιας επιχειρηματικής εγκατάστασης αρκεί:
- Η επιχειρηματική εγκατάσταση να μη λειτουργεί πλέον.
- Η αγορά να πραγματοποιείται από τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου, ο οποίος δεν σχετίζεται με τον πωλητή της επιχειρηματικής εγκατάστασης, εκτός εάν πρόκειται για μικρή επιχείρηση που αποκτάται από υπάλληλο του αρχικού ιδιοκτήτη. Ωστόσο, σε περίπτωση που είτε ένα μέλος της οικογένειας είτε ένας ή περισσότεροι υπάλληλοι του αρχικού ιδιοκτήτη αναλαμβάνουν μια μικρή επιχείρηση, δεν ισχύει ο όρος ότι τα στοιχεία ενεργητικού πρέπει να αγοράζονται από τρίτους που δεν σχετίζονται με τον αγοραστή.
- Η σχετική συναλλαγή πραγματοποιείται υπό τους συνήθεις όρους της αγοράς. Από τις επιλέξιμες δαπάνες αφαιρείται το κόστος στοιχείων του ενεργητικού, τα οποία έχουν επιχορηγηθεί ή επιδοτηθεί στο παρελθόν μέσω αναπτυξιακών νόμων ή άλλων καθεστώτων ενισχύσεων πριν από την αγορά τους.
Αγορά και εγκατάσταση καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού. Συμπεριλαμβάνονται οι τεχνικές εγκαταστάσεις και τα μεταφορικά μέσα που κινούνται εντός του χώρου της εντασσόμενης μονάδας.
Μισθώματα της χρηματοδοτικής μίσθωσης καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού, του οποίου αποκτάται η χρήση, με την προϋπόθεση ότι στη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης προβλέπεται ότι ο εξοπλισμός περιέρχεται στην κυριότητα του μισθωτή κατά τη λήξη της σύμβασης.
Εκσυγχρονισμό ειδικών εγκαταστάσεων, που δεν αφορούν κτίρια, και μηχανολογικών εγκαταστάσεων.

2. Επενδυτικές δαπάνες σε άυλα στοιχεία ενεργητικού για:

Μεταφορά τεχνολογίας – Αγορά δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, αδειών εκμετάλλευσης, ευρεσιτεχνιών, τεχνογνωσίας και μη κατοχυρωμένων τεχνικών γνώσεων.
Συστήματα διασφάλισης και ελέγχου ποιότητας, πιστοποιήσεων, προμήθειας και εγκατάστασης λογισμικού και συστημάτων οργάνωσης της επιχείρησης.

Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, οι ενισχυόμενες δαπάνες για άυλα στοιχεία ενεργητικού δεν μπορούν να υπερβούν το 30% του συνόλου των ενισχυόμενων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων. Για τις ΜμΕ, το ανώτατο ποσοστό είναι το 50%.

3. Μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της πραγματοποίησης του επενδυτικού σχεδίου. Υπολογίζεται για 2 έτη από τη δημιουργία κάθε θέσης. Το μισθολογικό κόστος αποτελεί επιλέξιμη δαπάνη μόνο αυτοτελώς και όχι σε συνδυασμό με τις περιπτώσεις 1 ή/και 2.

Όταν οι επιλέξιμες δαπάνες υπολογίζονται με βάση το εκτιμώμενο μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας που προκύπτουν από την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου, πρέπει να πληρούνται σωρευτικά οι προϋποθέσεις ότι:

Το επενδυτικό έργο συνεπάγεται καθαρή αύξηση του αριθμού των εργαζομένων αποτυπωμένη σε Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (ΕΜΕ) στην επιχειρηματική εγκατάσταση και αντίστοιχα στην επιχείρηση, σε σύγκριση με τον μέσο όρο των ΕΜΕ του προηγούμενου δωδεκαμήνου από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής.
Η πλήρωση όλων των θέσεων εργασίας πραγματοποιείται μέσα σε 3 έτη από την ημερομηνία ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης.
Κάθε θέση εργασίας που δημιουργείται μέσα από την επένδυση διατηρείται στη συγκεκριμένη ενισχυόμενη εγκατάσταση από την ημερομηνία πρώτης πλήρωσής της για τουλάχιστον:

5 έτη για μεγάλες επιχειρήσεις
4 έτη για μεσαίες επιχειρήσεις
3 έτη για μικρές επιχειρήσεις

Επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων

Στο πλαίσιο της δράσης, οι επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων είναι δαπάνες για:

Συμβουλευτικές υπηρεσίες μόνο για νέες ΜμΕ
Μέτρα ενεργειακής απόδοσης, εκτός από μέτρα ενεργειακής απόδοσης σε κτίρια
Εγκατάσταση αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης ή/και τηλεψύξης
Εξυγίανση περιβαλλοντικής ζημιάς, αποκατάσταση φυσικών οικοτόπων και οικοσυστημάτων
Αποδοτική χρήση των πόρων και στήριξη της μετάβασης προς την κυκλική οικονομία
Επαγγελματική κατάρτιση
Συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις
Πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση
Καινοτομία στις ΜμΕ
Διαδικαστική και οργανωτική καινοτομία σε ΜμΕ και μεγάλες επιχειρήσεις
Έρευνα και ανάπτυξη
Συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ της παρ. 8 και παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές
Επενδυτικές ενισχύσεις προς ΜμΕ

Είδη ενισχύσεων – Κίνητρα

Στα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο καθεστώς παρέχονται ως κίνητρα:

Φορολογική απαλλαγή
Επιχορήγηση
Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης
Επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης
Ταχεία αδειοδότηση
Παροχή δανείων με εγγύηση από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα ΑΕ ή την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ)

Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, η ενίσχυση δεν περιλαμβάνει το κίνητρο της επιχορήγησης.

Ύψος ενίσχυσης

Με βάση τον Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων, προβλέπεται ενίσχυση μέχρι 75% ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης και την περιοχή εγκατάστασης.

Κριτήρια αξιολόγησης

Τα κριτήρια αξιολόγησης διακρίνονται σε 4 βαθμολογούμενες ομάδες.

Ομάδα Α: Αξιολόγηση ωριμότητας του επενδυτικού σχεδίου (Βαθμολογία: 0 – 45)

Άμεση διαθεσιμότητα τόπου εγκατάστασης (Βαθμός: 8)
Αίτηση για έκδοση περιβαλλοντικής αδειοδότησης (Βαθμός: 8)
Αίτηση για έκδοση οικοδομικής άδειας ή για αναθεώρηση οικοδομικής άδειας (Βαθμός: 7)
Αίτηση για έκδοση άδειας εγκατάστασης (Βαθμός: 2)
Εγκατάσταση της επένδυσης σε οργανωμένους χώρους υποδοχής, όπως ΒΙΠΕ, ΒΙΟΠΑ, ΒΕΠΕ, τεχνολογικά πάρκα, ζώνες καινοτομίας κ.λπ. (Βαθμός: 20)

Εγκατάσταση της επένδυσης σε οριοθετημένο χώρο εγκατάστασης επιχειρήσεων που δεν έχει λάβει ακόμη αδειοδότηση οργάνωσης και λειτουργίας (Βαθμός: 15)

Εγκατάσταση της επένδυσης εκτός οργανωμένου ή οριοθετημένου χώρου υποδοχής (περιπτώσεις α και β) (Βαθμός: 15)

Ομάδα Β: Αξιολόγηση χρηματοοικονομικών στοιχείων του φορέα (Βαθμολογία: 0 – 25)

1. Αξιολόγηση υφιστάμενου φορέα

Η αξιολόγηση του υφιστάμενου φορέα γίνεται με βάση τη μέση τιμή των οικονομικών μεγεθών που αποτυπώνονται στις οικονομικές καταστάσεις των 2 τελευταίων κλεισμένων διαχειριστικών χρήσεων, πριν από την αίτηση υπαγωγής.

Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας (Βαθμός: 0 – 5)
Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου κέρδους (Βαθμός: 0 – 5)
Αριθμοδείκτης διάρθρωσης κεφαλαίων (Βαθμός: 0 – 5)
Αριθμοδείκτης συνολικής ικανότητας δανεισμού (Βαθμός: 0 – 5)
Υπολογισμός ταμειακών ροών από βασική λειτουργία (Operating Cash Flow) (Βαθμός: 0 – 5)

2. Αξιολόγηση νέου φορέα μέσω των μετόχων / εταίρων:

Η αξιολόγηση των νέων φορέων, που δεν έχουν κλείσει 12μηνη διαχειριστική χρήση μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής, γίνεται με βάση τη μέση τιμή των οικονομικών μεγεθών που αποτυπώνονται στις οικονομικές καταστάσεις των 2 τελευταίων κλεισμένων διαχειριστικών χρήσεων, κατά περίπτωση και σωρευτικά.

Σε περίπτωση που οι μέτοχοι / εταίροι του φορέα της επένδυσης είναι:

i. Νομικά πρόσωπα με ποσοστό συμμετοχής πάνω από 25%, υπολογίζονται τα επιμέρους οικονομικά μεγέθη αθροιστικά, όπως αποτυπώνονται στις επίσημες οικονομικές καταστάσεις των 2 τελευταίων κλεισμένων διαχειριστικών χρήσεων των νομικών προσώπων, μετόχων / εταίρων του φορέα της επένδυσης.

ii. Φυσικά πρόσωπα με ποσοστό συμμετοχής πάνω από 25% και ποσοστό συμμετοχής σε άλλα νομικά πρόσωπα πάνω από 25%, υπολογίζονται τα επιμέρους οικονομικά μεγέθη αθροιστικά, όπως αποτυπώνονται στις επίσημες οικονομικές καταστάσεις των 2 τελευταίων κλεισμένων διαχειριστικών χρήσεων των νομικών προσώπων που μετέχουν οι μέτοχοι / εταίροι του φορέα της επένδυσης.

iii. Φυσικά πρόσωπα με ποσοστό συμμετοχής πάνω από 25%, δεν συμμετέχουν με ποσοστό πάνω από 25% σε άλλα νομικά πρόσωπα (περίπτωση β) και ασκούσαν αποδεδειγμένα Διοίκηση ως εκτελεστικά μέλη της Διοίκησης (Εκτελεστικός Πρόεδρος ή Αντιπρόεδρος, Διευθύνων Σύμβουλος ή αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος) σε άλλα νομικά πρόσωπα για τουλάχιστον 6 μήνες για κάθε έτος –όχι απαραίτητα και στα 2 έτη– η οποία λαμβάνεται υπόψη στους υπολογισμούς των αριθμοδεικτών, δηλαδή για τις 2 τελευταίες κλεισμένες διαχειριστικές χρήσεις πριν από την αίτηση υπαγωγής, υπολογίζονται τα επιμέρους οικονομικά μεγέθη αθροιστικά, όπως αποτυπώνονται στις επίσημες οικονομικές καταστάσεις των 2 τελευταίων κλεισμένων διαχειριστικών χρήσεων των νομικών προσώπων που οι μέτοχοι / εταίροι ασκούσαν διοίκηση.

Ομάδα Γ: Αξιολόγηση στοιχείων βιώσιμης ανάπτυξης (Βαθμολογία: 0 – 10)

Δείκτης STEP Seal. Αφορά πιστοποιητικό ή βεβαίωση STEP Seal που έχει λάβει ο φορέας της επένδυσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το εξεταζόμενο επενδυτικό σχέδιο. (Βαθμός: 2)
Δείκτης εξωστρέφειας (Βαθμός: 0 – 16)

Ομάδα Δ: Αξιολόγηση αύξησης της απασχόλησης (Βαθμολογία: 0 – 20)

Η βαθμολογία του δείκτη προκύπτει από τον αριθμό των νέων θέσεων εξαρτημένης εργασίας που θα δημιουργηθούν σε χιλιάδες ευρώ, σε σχέση με το συνολικό κόστος της επένδυσης.

Η ελάχιστη απαιτούμενη βαθμολογία που πρέπει να συγκεντρώσει κάθε αίτηση επενδυτικού σχεδίου για να μπορεί να συμπεριληφθεί στους πίνακες κατάταξης, ανέρχεται σε 50 βαθμούς.