Οδηγός εκπόνησης Απολογισμού ESG

Τι είναι ο απολογισμός Βιώσιμης Ανάπτυξης / ESG

Η δημοσιοποίηση των μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών με τη μορφή Απολογισμού Βιώσιμης Ανάπτυξης / ESG αντικατοπτρίζει τις εταιρικές επιδόσεις βιωσιμότητας. Οι επιδόσεις αυτές καλύπτουν τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές παραμέτρους, καθώς και τα κριτήρια της διακυβέρνησης (ESG).

Ο Απολογισμός ESG αναφέρεται ως «Έκθεση Εταιρικής Βιωσιμότητας» ή «Απολογισμός Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ)». H τελευταία έννοια είναι πλέον παλαιά και χρησιμοποιείται όλο και λιγότερo λόγω του περιορισμένου πεδίου της.

Σήμερα, τα κριτήρια ESG επικεντρώνονται σε 3 σημαντικούς πυλώνες: Περιβάλλον, Κοινωνία και Εταιρική Διακυβέρνηση. Αποτελούν μια προοδευτική και πλέον διαδεδομένη προσέγγιση για εκθέσεις βιωσιμότητας.

Τι προσφέρει στην επιχείρησή σας

Η έκδοση ενός Απολογισμού Βιώσιμης Ανάπτυξης:

• Ενισχύει τη διαφάνεια.
• Γνωστοποιεί τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που αντιμετωπίζει η επιχείρησή σας.
• Παρέχει στα ενδιαφερόμενα μέρη τη βέλτιστη εικόνα για τις ESG επιδόσεις, τα ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία των αποτελεσμάτων σας, και τους στόχους σας.
• Τεκμηριώνει τη συνεισφορά της εταιρείας σας στη βιώσιμη ανάπτυξη για το έτος αναφοράς σύμφωνα με τα κριτήρια ESG. Αυτό αποτελεί άλλωστε τον κύριο σκοπό του.
• Είναι το μέσο λογοδοσίας έναντι των ενδιαφερόμενων μερών της επιχείρησής σας. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται οι επενδυτές, οι μέτοχοι, οι πελάτες, οι εργαζόμενοι, οι  ρυθμιστικές αρχές, οι προμηθευτές, η κοινωνία κ.λπ.

Τι είναι τα διεθνή πρότυπα αναφορών

Όλο και περισσότερες εταιρείες παγκοσμίως δημοσιοποιούν τα μη χρηματοοικονομικά στοιχεία τους.

Τα διεθνή πρότυπα αναφορών είναι ένα εθελοντικό, ρυθμιστικό πλαίσιο για καλύτερη κατηγοριοποίηση και ευθυγράμμιση αυτών των στοιχείων με τις κοινά αποδεκτές οδηγίες.

Επιπλέον, τα πρότυπα αυτά βοηθούν τα ενδιαφερόμενα μέρη να αξιολογήσουν και να συγκρίνουν καλύτερα τις εκθέσεις βιωσιμότητας.

Ακολουθούν τα πιο διαδεδομένα διεθνή πρότυπα.

Global Reporting Initiative (GRI)

To Global Reporting Initiative (GRI) είναι ένα παγκόσμιο πλαίσιο κατευθυντήριων οδηγιών το οποίο είναι ευρύτερα αποδεκτό. Εστιάζει στις επιδόσεις ESG, τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών και την ανάλυση των ουσιαστικών θεμάτων.

Το GRI αφορά τον ιδιωτικό, τον δημόσιο και τον μη κερδοσκοπικό τομέα. Μαζί με τα εργαλεία του αποτελεί το καλύτερο πρότυπο για να σας βοηθήσει να εκδώσετε τον πρώτο απολογισμό βιώσιμης ανάπτυξης της επιχείρησής σας.

Δείτε το ενημερωτικό βίντεο για τις εκθέσεις βιωσιμότητας σύμφωνα με τα πρότυπα GRI (στα Αγγλικά).

17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης

Οι επιδόσεις και η στοχοθεσία των εταιρειών με βάση τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ / Sustainable Development Goals – SDGs) του ΟΗΕ περιλαμβάνονται συχνά σε απολογισμούς εταιρικής βιωσιμότητας. Οι ΣΒΑ είναι ένα κατάλληλο πρότυπο για εταιρείες που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στη σύνταξη μη χρηματοοικονομικών εκθέσεων, καθώς έχουν παγκόσμια αναγνώριση και είναι εύκολα κατανοητοί.

Δείτε τα ενημερωτικά βίντεο σχετικά με:

• Τη διασύνδεση του ιδιωτικού τομέα με τους 17 ΣΒΑ (στα Αγγλικά).
• Την ενσωμάτωση των 17 ΣΒΑ και των κατευθυντήριων οδηγιών GRI στις εκθέσεις ESG (στα Αγγλικά).

Εάν θέλετε η εταιρική σας έκθεση βιωσιμότητας να ευθυγραμμιστεί με τους ΣΒΑ, μπορείτε να αρχίσετε διαλέγοντας τους 2-3 πιο σχετικούς στόχους και υποστόχους. Στη συνέχεια αναφέρετε την παρούσα συνεισφορά σας σε αυτούς και πώς σκοπεύετε να συμβάλλετε στους επιλεγμένους υποστόχους σε βάθος χρόνου (με συγκεκριμένες δράσεις και KPIs).

CDP

Το CDP αφορά τις επιχειρήσεις και τους δημόσιους φορείς (δήμους, περιφέρειες και χώρες). Εστιάζει στις εκπομπές θερμοκηπίου, την κλιματική αλλαγή και την αποδοτικότητα των φυσικών πόρων.

GRESB

Το GRESB αφορά τις επιδόσεις ESG στον κλάδο της ακίνητης περιουσίας. Είναι επίσης σημαντικό για τους ιδιοκτήτες ακινήτων και τους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων.

Εξωτερική διασφάλιση των απολογισμών (independent assurance)

Η διασφάλιση της ποιότητας των μη χρηματοοικονομικών εκθέσεων ESG (επαλήθευση των εκπομπών CO2, έκδοση πράσινων ομόλογων κ.ά.) πραγματοποιείται από ανεξάρτητες ελεγκτικές εταιρείες.

Πλέον, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις επιδιώκουν την πιστοποίηση των απολογισμών τους. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημά τους και προσθέτουν αναμφισβήτητη αξία στον χώρο της εταιρικής διακυβέρνησης και διαφάνειας.

Η διασφάλιση ποιότητας προσφέρει επίσης μεγαλύτερη λογοδοσία στα ενδιαφερόμενα μέρη, καθώς και βεβαιότητα σχετικά με την ποιότητα και την ορθότητα των γνωστοποιημένων πληροφοριών. Παρέχεται σύμφωνα με τον κλάδο ή με τα υφιστάμενα επαγγελματικά πρότυπα.

Στάδιο 1 – Προτεραιοποίηση και στρατηγική

Το πρώτο στάδιο έχει να κάνει με τη δόμηση των βασικών στοιχείων της Έκθεσης σας, μέσα από τα παρακάτω βήματα:

• Ορισμός Υπεύθυνου Βιωσιμότητας (Sustainability Officer) – Ορίστε ένα άτομο και μια αρμόδια ομάδα για την προετοιμασία του Απολογισμού.
• Υποστήριξη του ΔΣ (Board support) – Εξασφαλίστε την υποστήριξη του Διοικητικού Συμβουλίου. Η ενεργή εμπλοκή του ΔΣ είναι πολύ σημαντική για την επιτυχία της Στρατηγικής και του Απολογισμού Βιωσιμότητας.
• Σύνταξη της Έκθεσης εσωτερικά ή με εξωτερικό συνεργάτη (in-house development or outsourcing) – Αποφασίστε εάν θα αναλάβετε τη σύνταξη της Έκθεσης εσωτερικά ή εάν θα την αναθέσετε σε εξωτερικό συνεργάτη (σύμβουλο).
• Ορισμός ουσιαστικών θεμάτων (material issues) – Εκπονήστε την ανάλυση ουσιαστικότητας (materiality analysis), ιεραρχώντας τα σημαντικότερα θέματα για την εταιρεία σας.
• Συγκριτική ανάλυση (benchmarking) – Αναλύστε τον ανταγωνισμό και τις καλές πρακτικές του τομέα σας μέσω της συγκριτικής ανάλυσης. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ποια ουσιαστικά θέματα αναφέρουν οι ανταγωνιστές σας και ποια KPIs παρακολουθούν, καθώς και τα διεθνή πρότυπα αναφορών βιωσιμότητας που χρησιμοποιούνται πιο συχνά.
• Στρατηγική Βιωσιμότητας (Sustainability Strategy) – Οριστικοποιήστε τη Στρατηγική Βιωσιμότητας, θέτοντας το όραμα και τις φιλοδοξίες επίτευξης των ουσιαστικών θεμάτων. Για δομημένη προσέγγιση των στρατηγικών σας στόχων, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το παρακάτω μοντέλο.

Στάδιο 2 – Δομή και πληροφορίες

Το δεύτερο στάδιο αφορά τον προγραμματισμό και τη δομή του Απολογισμού σας. Είναι σημαντικό για τη διασφάλιση μιας ομαλής διαδικασίας αναφοράς και ενός επιτυχημένου τελικού προϊόντος.

• Προσδιορίστε το στοχευμένο κοινό της Έκθεσής σας. Για ποιο ενδιαφερόμενο μέρος προορίζονται αυτά τα στοιχεία; Ποια είναι η καλύτερη μορφή αποτύπωσης (στιλ, περιεχόμενο και μέσα) για την ομάδα αυτή; Η συνολική εικόνα και η μορφή του Απολογισμού σας θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του στοχευμένου κοινού (π.χ. επενδυτές, μέτοχοι, πελάτες, τοπική κοινωνία, εργαζόμενοι ή ρυθμιστικές αρχές). Το κοινό αυτό μπορεί να τροποποιηθεί με την πάροδο του χρόνου και με την εξέλιξη της επιχείρησής σας.
• Ορίστε το διεθνές πρότυπο αναφοράς, σύμφωνα με το στοχευμένο κοινό της Έκθεσής σας. Η ευθυγράμμιση με τις κατευθυντήριες οδηγίες GRI και τους 17 ΣΒΑ του ΟΗΕ είναι μια ευρέως αποδεκτή πρακτική, ιδίως για τις πρώτες μη χρηματοοικονομικές εκθέσεις. Στην Ελλάδα, η πλειοψηφία των Απολογισμών Βιώσιμης Ανάπτυξης καλύπτουν τα κριτήρια GRI και τους 17 ΣΒΑ του ΟΗΕ.
• Δομήστε το περιεχόμενο του απολογισμού σύμφωνα με τους στρατηγικούς πυλώνες (ESG, People – Planet – Profit κ.λπ.) και τα ουσιαστικά σας θέματα. Η προσέγγιση αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί και σε μελλοντικούς απολογισμούς σας, όπως κάνουν ήδη αρκετές εταιρείες.

Παράδειγμα δόμησης σύμφωνα με τα κριτήρια ESG:

Περιβάλλον – Κλιματική αλλαγή, εκπομπές, βιοποικιλότητα, απόβλητα, κυκλική οικονομία.

Κοινωνία – Πελάτες, εργαζόμενοι, τοπικές κοινωνίες.

Διακυβέρνηση – Ανθρώπινα δικαιώματα, ισότητα των φύλων, κοινωνική ένταξη, διαφάνεια, διοίκηση, αμοιβές.

Στάδιο 3 – Ανάπτυξη του περιεχομένου και έλεγχος

Αφού ολοκληρωθεί ο συντονισμός και η ευθυγράμμιση του Απολογισμού σας με τα διεθνή πρότυπα, ακολουθεί η συλλογή δεδομένων και η συγγραφή:

• Συγκεντρώστε τα απαραίτητα στοιχεία σε συνεργασία με τα σχετικά τμήματα.
• Αντιστοιχίστε τα δεδομένα αυτά με τους δείκτες GRI ή με τους 169 υποστόχους των 17 ΣΒΑ. Στην περίπτωση των κατευθυντήριων οδηγιών GRI είναι απαραίτητο να προσθέσετε έναν πίνακα με τους δείκτες στο τέλος του αρχείου. Η αναφορά στους ΣΒΑ και τους υποστόχους μπορεί να βρίσκεται και εντός του Απολογισμού, ανά ενότητα / δράση / στρατηγικό πυλώνα και ουσιαστικό θέμα.
• Οριστικοποιήστε το προσχέδιο του Απολογισμού. Ζητήστε την ανατροφοδότηση και την έγκριση από τα ανώτερα διοικητικά στελέχη.

Σε περίπτωση που αποφασίσετε να προβείτε στην εξωτερική διασφάλιση του Απολογισμού, επικοινωνήστε με τον συνεργαζόμενο πάροχό σας.

Χρήσιμες συμβουλές για την ανάπτυξη του περιεχομένου

Ακολουθούν 2 χρήσιμες συμβουλές για τη συγγραφή του Απολογισμού σας:

1. Κρατήστε μια ανοιχτή και ισορροπημένη γραμμή με το στοχευμένο κοινό της Έκθεσης. Το κοινό θα είναι επιφυλακτικό εάν δεν υπάρχει δομημένη συζήτηση σχετικά με τις επιτυχίες, τις προκλήσεις και τις ελλείψεις που αντιμετώπισε η επιχείρησή σας. Το ίδιο ισχύει για τα καίρια συμπεράσματα και τα σχέδια για μελλοντική βελτίωση των επιδόσεων.
2. Η διαδικασία συγγραφής του Απολογισμού απαιτεί συνεχή αναθεώρηση και κριτική σκέψη. Αφού ετοιμάσετε το προσχέδιο, μπορείτε να ζητήσετε την άποψη των συνεργαζόμενων τμημάτων. Οι προτάσεις και τα σχόλιά τους θα συμβάλλουν στην καλύτερη δομή και επιτυχία του εγγράφου.

Στάδιο 4 – Οριστικοποίηση και επικοινωνία

Τελευταίο είναι το στάδιο οριστικοποίησης του Απολογισμού και η διαδικασία προώθησής του. Τα σημαντικότερα βήματα είναι:

• Εμφάνιση και οπτική εικόνα του Απολογισμού – Εξασφαλίστε την ελκυστική οπτική εικόνα του εγγράφου σε συνεργασία με τους ειδικούς της επικοινωνίας και του μάρκετινγκ. Η παρουσίαση οφείλει να είναι κατανοητή και εύχρηστη στην αναζήτηση των πληροφοριών.
  Παρόμοια σχεδιαστική προσέγγιση μπορείτε να αξιοποιήσετε και για τις επόμενες εκδόσεις του Απολογισμού. Καλό είναι οι οπτικές λεπτομέρειες (φωτογραφίες, γραφικά, σχέδια και πίνακες) να υπογραμμίζουν το περιεχόμενο και όχι να το υπερκαλύπτουν.

• Προώθηση της Έκθεσης: Διανείμετε το έγγραφο εσωτερικά και εξωτερικά. Kοινοποιήστε το σε μετόχους, επενδυτές, καταναλωτές, τις τοπικές κοινωνίες, εργαζόμενους κ.λπ. Ανεβάστε το ηλεκτρονικό αρχείο (PDF) στον διαδικτυακό τόπο σας και το προφίλ σας στο LinkedIn, εάν υπάρχει.

• Επόμενα βήματα: Ζητήστε την άποψη των ενδιαφερόμενων μερών σας σχετικά με τον Απολογισμό. Λάβετε υπόψη τις δυσκολίες που αντιμετωπίσατε και τις ευκαιρίες που παρουσιάστηκαν και προγραμματίστε την προετοιμασία και την έκδοση του επόμενου Απολογισμού.

Μια συνεχής προσπάθεια

Η εκπόνηση της Έκθεσης Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι μια διαρκώς εξελισσόμενη διαδικασία και το κλειδί της επιτυχίας βρίσκεται στην προσπάθεια για συνεχή βελτίωση. Για να φτάσετε σε έναν Απολογισμό υψηλής ποιότητας θα χρειαστούν αρκετοί κύκλοι εκθέσεων. Στην αρχή της πορείας σας, αναγνωρίστε τα κενά με ειλικρίνεια και διαφάνεια, και διαρθρώστε ένα σχέδιο για να τα καλύψετε μέσα στα επόμενα χρόνια.

Είναι βέβαιο πως με τη συνεχή προσπάθεια βελτίωσης των επιδόσεων ESG και τη δημοσιοποίηση των απολογισμών τα ενδιαφερόμενα μέρη θα κατανοήσουν, αναγνωρίσουν και εμπιστευτούν την προσπάθειά σας. Ως αποτέλεσμα, η επιχείρησή σας θα κατοχυρώσει ένα ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των εξωτερικών προκλήσεων ενώ θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα και την εταιρική βιωσιμότητά της.

Απολογισμοί και στρατηγικές ESG ελληνικών εταιρειών

Eurobank: Διαβάστε για τη στρατηγική, τις δράσεις και τους απολογισμούς ESG της Eurobank.

25 βιώσιμες επιχειρήσεις της Ελλάδας για το 2020: Εξερευνήστε τις επιχειρήσεις που αναδεικνύουν τον επιχειρηματικό χάρτη της βιώσιμης ανάπτυξης στη Ελλάδα, στον διαδικτυακό τόπο sustainablegreece2020.com.

Όμιλος Μυτιληναίος: Ανακαλύψτε την ESG Scorecard, μια ηλεκτρονική εφαρμογή που συνδυάζει τα χρηματοοικονομικά και ESG αποτελέσματα της εταιρείας, όπως αυτά προκύπτουν από την αξιοποίηση των οικονομικών, βιομηχανικών, φυσικών και κοινωνικών πόρων.

Όμιλος Τιτάν: Δείτε τους 20 στόχους που έχει θέσει ο Όμιλος, οι οποίοι εστιάζουν σε 4 πυλώνες που έχουν καθοριστεί ως ουσιαστικοί από τους μετόχους του και διέπονται από τις αρχές καλής διακυβέρνησης, διαφάνειας και επιχειρηματικής ηθικής. Επίσης, διαβάστε για την υπογραφή της δέσμευσης «Business Ambition for 1.5°C» στον διαδικτυακό τόπο emea.gr.

ΕΛΒΑΛ-ΧΑΛΚΟΡ: Δείτε την ESG Επίδοση ESG της ElvalHalcor SA, τους απολογισμούς της και τον Απολογισμό Βιώσιμης Ανάπτυξης 2020.

Όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: Δείτε τη Στρατηγική Εταιρικής Υπευθυνότητας του Ομίλου.

ΔΕΗ: Δείτε τα κριτήρια ESG που υιοθετήσει η ΔΕΗ, με έμφαση στην ανάπτυξη εταιρικής διακυβέρνησης:

• Στη δεξαμενή κεφαλαίων βιωσιμότητας (ESG) ΔΕΗ – Δείκτης ESG στο ΧΑ στα τέλη του 2021, στον διαδικτυακό τόπο mononews.gr.
• Διαρκής προσαρμογή της ΔΕΗ στα κριτήρια ESG – Βελτίωση της διακυβέρνησης, στον διαδικτυακό τόπο cnn.gr.

Alumil: Διαβάστε για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και Υπευθυνότητα στην ALUMIL.

Μύλοι Λούλη: Διαβάστε για την κοινωνική ευθύνη και κατεβάστε τις Εκθέσεις Εταιρικής Υπευθυνότητας της εταιρείας Μύλοι Λούλη ΑΕ.

ΑΒ Βασιλόπουλος: Διαβάστε για τον απολογισμό 2020 της ΑΒ.

Schneider Electric: Ανακαλύψτε τις δεσμεύσεις για βιωσιμότητα της Schneider Electric.

Δήμος Αγίου Δημητρίου: Δείτε τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης που υιοθετεί ο Δήμος.

Σχετικά με τους Απολογισμούς ESG

17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, στον διαδικτυακό τόπο unric.org.

Ανάπτυξη και βιωσιμότητα: Πού βρίσκεται η Ελλάδα, στον διαδικτυακό τόπο moneyreview.gr.

Integrated Value creation Scorecard, στον διαδικτυακό τόπο του Ομίλου Μυτιληναίος.

Στα Αγγλικά:

• CDP, στον διαδικτυακό τόπο του CDP.
• Does your nonfinancial reporting tell your value creation story? στον διαδικτυακό τόπο ey.com.
• Five Steps to Good Sustainability Reporting, στον διαδικτυακό τόπο bsr.org.
• Global Reporting Initiative (GRI), στον διαδικτυακό τόπο του GRI.
• Global ESG Benchmark for Real Assets, στον διαδικτυακό τόπο του GRESB.
• Sustainability Reporting Definition, στον διαδικτυακό τόπο ecovadis.com.
• Sustainability reporting with the GRI Standards, ενημερωτικό βίντεο στον διαδικτυακό τόπο bing.com.
• The challenge and opportunity of ESG reporting for SMEs, στον διαδικτυακό τόπο maddyness.com.
• The SDGs and Business, ενημερωτικό βίντεο στον διαδικτυακό τόπο youtube.com.
• Tools for reporting on the Sustainable Development Goals, ενημερωτικό βίντεο στον διαδικτυακό τόπο bing.com.
• Top 5 Sustainability Reporting Frameworks, στον διαδικτυακό τόπο measurabl.com.
• What a sustainability report is for (I), στον διαδικτυακό τόπο activesustainability.com.