Η υλοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων είναι το μεγάλο στοίχημα του 2023, καθώς σύμφωνα με οικονομολόγους και αναλυτές, οι επενδύσεις θα είναι ο βασικός παράγοντας που θα καθορίσει την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας φέτος και τα επόμενα χρόνια. Η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, στο κομμάτι των επιδοτήσεων, των δανείων αλλά και του ΕΣΠΑ θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό, το κατά πόσο μπορεί να επιτευχθεί μια πολύ μεγάλη αύξηση των επενδύσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρυθμός χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα από τις τράπεζες έχει καθοριστική σημασία.
Το εργαλείο των δανείων καθώς και οι επιδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελούν μια πρωτόγνωρη ευκαιρία για τις ελληνικές επιχειρήσεις, όπως έχει δηλώσει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης.
Ο κ. Σκυλακάκης είπε ότι σύντομα θα «τρέξουν» διάφορα προγράμματα που αφορούν μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις: το «Εξοικονομώ - Επιχειρώ», δράσεις αγροδιατροφής, εξειδικευμένο εργαλείο του REPowerEU το οποίο θα δημιουργήσει χώρο για επενδύσεις παραγωγής και εξοικονόμησης ενέργειας κ.ά. Συνολικά, από τα 60 δισ. ευρώ που είχε εκτιμηθεί ότι θα κινητοποιήσει το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στο υπουργείο Οικονομικών υπολογίζουν ότι περίπου 45 δισ. ευρώ θα αφορούν ιδιωτικές επενδύσεις.
Επιπλέον δάνεια από το RePowerEU
Η Ελλάδα ετοιμάζεται να υποβάλει αίτημα για επιπλέον κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης στο πλαίσιο του νέου άξονα REPowerEU, που αφορά έργα ενεργειακής μετάβασης. Εφ’ όσον εγκριθεί το επιπλέον ποσόν για τα δάνεια του REPowerEU, θα διευρυνθούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης κατά ένα, το οποίο θα αφορά στην ενεργειακή μετάβαση, σύμφωνα με πηγή του υπουργείου Οικονομικών. Αυτή τη στιγμή, τα κριτήρια είναι: 1. Πράσινη Μετάβαση. 2. Ψηφιακός Μετασχηματισμός. 3. Καινοτομία, Έρευνα και Ανάπτυξη. 4. Ανάπτυξη Οικονομιών Κλίμακας μέσω Συνεργασιών, Εξαγορών και Συγχωνεύσεων. 5. Εξωστρέφεια.
Οι μέχρι τώρα συμβάσεις
Οι δανειοδοτήσεις των ελληνικών τραπεζών με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στο πλαίσιο του προγράμματος «Ελλάδα 2.0» ανεβάζουν συνεχώς ρυθμούς. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, εντός του 2022 υποβλήθηκαν 291 επενδυτικά σχέδια συνολικού προϋπολογισμού 10,53 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 4,5 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), 3,51 δισ. ευρώ σε κεφάλαια τραπεζών και 2,52 δισ. ευρώ σε ίδια συμμετοχή των επενδυτών. Μέχρι στιγμής, έχουν υποβληθεί αιτήματα για δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 4,5 δισ. ευρώ σε σύνολο διαθέσιμων πόρων 12,7 δισ. ευρώ και βρισκόμαστε ακόμη μόλις στο 2023, ενώ το πρόγραμμα λήγει το 2026.
Αξίζει να επισημανθεί πως από τις 291 επενδυτικές προτάσεις, οι 167, ύψους 2,25 δισ. ευρώ, προέρχονται από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Ήδη, από το σύνολο των σχεδίων, έχουν υπογραφεί 68 δανειακές συμβάσεις (έως 30.12.2022), με τον προϋπολογισμό των ισάριθμων επενδυτικών σχεδίων να διαμορφώνεται σε 3,22 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, 1,20 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε δάνεια ΤΑΑ, 1,28 δισ. ευρώ προέρχονται από εμπορικές τράπεζες και τα υπόλοιπα 741 εκατ. ευρώ είναι ίδια συμμετοχή των επενδυτών. Το μεσοσταθμικό επιτόκιο των παραπάνω δανειακών συμβάσεων διαμορφώνεται σε 1,2% και η μέση διάρκεια αποπληρωμής των δανείων στα 11 έτη.
Νέες δράσεις από το ΕΣΠΑ
Εκτός του Ταμείου Ανάκαμψης προχωρούν και οι δράσεις του ΕΣΠΑ που αναμένεται να ενισχύσουν περαιτέρω τις παραγωγικές επενδύσεις των ελληνικών επιχειρήσεων. Η αρχή γίνεται με τις δέσμες δράσεων «Ψηφιακός Μετασχηματισμός ΜμΕ», προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ και «Πράσινη Μετάβαση ΜμΕ», προϋπολογισμού 700 εκατ. ευρώ, που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027» του νέου ΕΣΠΑ. Η καινοτομία των δύο προγραμμάτων είναι ότι «τρέχουν» με ανοιχτή ημερομηνία υποβολής αιτήσεων έως ότου καλυφθεί το συνολικό ποσό των 300 & 700 εκατ. ευρώ, χωρίς δηλαδή την πρακτική των προηγουμένων ετών με αποσπασματικές προκηρύξεις ορισμένου ποσού και κλειστές ημερομηνίες για την υποβολή αιτήσεων από τους ενδιαφερόμενους. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Ανάπτυξης το ποσό του 1 δισ. ευρώ θα απορροφηθεί σταδιακά τα προσεχή δύο με τρία χρόνια και ο εκτιμώμενος αριθμός επιχειρήσεων που θα ωφεληθούν υπολογίζεται στις 56.000.
AGENDA
Οι ημερομηνίες - κλειδιά των επόμενων 60 ημερών
- 16 Μαρτίου: Συνεδριάζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
- 17 Μαρτίου: Review της αξιολόγησης της Ελλάδας από τη Moody’s
- 23-24 Μαρτίου: Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της Ε.Ε.
- 10-16 Απριλίου: Εαρινή Σύνοδος του ΔΝΤ – Δημοσίευση του World Economic Outlook
- 21 Απριλίου: Review της αξιολόγησης της Ελλάδας από την S&P
ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Ευρωζώνη: Απομακρύνεται το σενάριο της ύφεσης αλλά ο πληθωρισμός επιμένει
Η Ευρωζώνη αναμένεται τελικά να αποφύγει την ύφεση ωστόσο η μάχη με τον πληθωρισμό αποδεικνύεται δυσκολότερη από ό,τι πολλοί περίμεναν. Με σύμμαχο τον ήπιο χειμώνα, που επέτρεψε την σημαντική αποκλιμάκωση στις τιμές του φυσικού αερίου και το ενεργειακό κόστος γενικότερα, η ευρωπαϊκή οικονομία φαίνεται πιο ανθεκτική από ό,τι αναμενόταν, με αποτέλεσμα οι εκτιμήσεις για την ανάπτυξη να έχουν μπει το τελευταίο διάστημα σε έναν κύκλο αναβαθμίσεων.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναβάθμισε πρόσφατα τις εκτιμήσεις του για την οικονομική ανάπτυξη των χωρών της Ευρωζώνης στο 0,7% για το σύνολο του 2023, από το 0,5% που είχε προβλέψει τον περασμένο Οκτώβριο. Η μικρή αναβάθμιση αποδίδεται στις καλύτερες επιδόσεις του 2022, σε συνδυασμό με την αποκλιμάκωση των τιμών του φυσικού αερίου και τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις για να προστατεύσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις από το υψηλό ενεργειακό κόστος.
«Συνολικά, η οικονομία έχει αποδειχθεί πιο ανθεκτική από ό,τι προβλεπόταν και αναμένεται να ανακάμψει τα επόμενα τρίμηνα», είπε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας αφότου ανακοινώθηκε η αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης, στις 2 Φεβρουαρίου.
Ασφαλώς, μεγάλο μέρος της ανθεκτικότητας που επέδειξε η ευρωπαϊκή οικονομία είναι αποτέλεσμα του ήπιου χειμώνα, που απέτρεψε τα χειρότερα στο μέτωπο της ενεργειακής κρίσης. Οι κυβερνήσεις προετοιμάζονταν για έναν δύσκολο χειμώνα, με ελλείψεις ενέργειας και πιθανά μπλακ άουτ, ενώ στο τραπέζι είχαν πέσει ακόμα και σενάρια για την επιβολή δελτίου στην κατανάλωση φυσικού αερίου. Τελικά, οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες κράτησαν όλους αυτούς τους κινδύνους μακριά και άφησαν τα ποσοστά πληρότητας των εγκαταστάσεων αποθήκευσης του φυσικού αερίου σε υψηλά επίπεδα, κοντά στο 73%. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, οι τιμές του φυσικού αερίου υποχώρησαν στα επίπεδα όπου βρίσκονταν πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Βαδίζοντας το 2023 και μέσα σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις σημαντικές ευκαιρίες που δύναται να προκύψουν από την ορθή αξιοποίηση των προαναφερθέντων πηγών χρηματοδότησης, ώστε η ελληνική οικονομία και δη, οι ΜμΕ επιχειρήσεις, να συνεχίσουν τη δυναμική τους πορεία.